Białe certyfikaty, czyli świadectwa efektywności energetycznej

Uwaga: poniższy artykuł dotyczy stanu prawnego obowiązującego do dnia 30.09.2016, przez co częściowo uległ zdezaktualizowaniu. Różnice pomiędzy poprzednim a nowym stanem prawnym zostały omówione na stronie Białe certyfikaty w nowej Ustawie o efektywności energetycznej.

Świadectwa efektywności energetycznej, popularnie zwane białymi certyfikatami, zostały wprowadzone na mocy Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej. Zapisy dotyczące świadectw znajdują się w Rozdziale 4 "Zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej". Więcej informacji na temat samej ustawy znajduje sie w artykule Ustawa o efektywności energetycznej.

Na mocy Art. 15 ustawy wydane zostało Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania ilości energii pierwotnej odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej oraz wysokości jednostkowej opłaty zastępczej (pełna treść rozporządzenia znajduje się w dziale Do pobrania). Zapisy tego rozporządzenia w istotny sposób dokonują uszczegółowienia zapisów ustawowych. A zatem, co dokładnie wynika z tego rozporzadzenia?

Pierwsza kwestia, kluczowa dla przesiębiorstw energetycznych, to wartość świadectwa, które zobowiązane są one do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE. Wartość świadectwa, wyrażona w t.o.e. (tonach oleju ekwiwalentnego) wynosi:

E = (u * P) / (100 % * O)

gdzie:

u - wskaźnk procentowy na dany rok rozliczeniowy (ustawa ogranicza ten wskaźnik do 3 %, natomiast w rozporządzeniu przyjęto następujące wartości: 1 % w 2013 r. oraz 1,5 % w 2014 r. i 2015 r.), [%]
P - kwota przychodu ze sprzedaży energii odbiorcom końcowym (pomniejszona o pewne specyficzne wartości), odbiorcy końcowi kupujący energię bezpośrednio na giełdzie i towarowe domy maklerskie w tym miejscu wstawiają kwotę transakcji, [zł]
O - wysokość jednostkowej opłaty zastępczej (ustawa ogranicza zakres wartości opłaty zastępczej do przedziału 900 - 2.700 zł/t.o.e., natomiast w rozporządzeniu przyjęto wysokość jednostkowej opłaty zastępczej równą 1.000 zł/t.o.e.), [zł/t.o.e.]

Po wstawieniu do wzoru wartości obowiązujących na rok 2013 otrzymujemy:

E = (1 [%] * P) / (100 [%] * 1.000 [zł/t.o.e.] = 0,00001 [t.o.e./zł] * P

Oznacza to, że na każde 100.000 zł przychodu przedsiębiorstwo energetyczne (i odpowiednio pozostałe wymienione podmioty) musi zakupić i umorzyć świadectwo efektywności energetycznej o wartości 1 t.o.e. Ponieważ górna granica ceny świadectwa jest wyznaczona przez wartość opłaty zastepczej oznacza to, że na każde 100.000 zł obrotu przedsiębiorstwo energetyczne musi wydać do 1.000 zł na zakup świadectw, zatem dodatkowy koszt operacyjny wzrasta o ok. 1 % przychodu, co w efekcie oznacza konieczność podniesienia ceny sprzedawanego nośnika o analogiczną wartość.

Na wywiązanie się z tego obowiązku przedsiębiorstwa energetyczne mają czas do końca I kwartału roku następnego.

Druga kwestia, kluczowa dla odbiorców energii, to oszacowanie na ile wzrasta opłacalność realizacji działań energooszczednych w wyniku zastosowania systemu białych certyfikatów. Aby dojść do pewnych uogólnień należy przeanalizować kilka przykładów.

Przykład 1. Modernizacja oświetlenia.

Załóżmy że modernizujemy instalację oświetleniową o mocy zainstalowanej 20 kW, przeciętnym rocznym czasie pracy 3.000 h i cenie zakupu energii elektrycznej wynoszącej 350 zł/MWh. W wyniku modernizacji osiągamy oszczędność energii na poziomie 50 %. Zatem przed modernizacją zużywamy 60 MWh za 21.000 zł, po modernizacji odpowiednio 30 MWh i 10.500 zł, wielkości oszczędności są analogiczne. Przyjmijmy koszt inwestycji na poziomie 50.000 zł, co daje nam prosty czas zwrotu 4,8 lat.

Oszczędność energii elektrycznej jest oszczędnością energii finalnej, którą w audycie efektywności energetycznej przelicza się na oszczędność energii pierwotnej. Dla energii elektrycznej współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej wynosi 3,0, zatem oszczędność energii elektrycznej w wysokości 30 MWh oznacza oszczędność energii pierwotnej w wysokości 90 MWh, co z kolei jest równe 7,739 t.o.e.

Przyjmijmy że wartość świadectwa efektywności energetycznej wyniesie 21 t.o.e. (= 7 [t.o.e./rok] x 3 [lat] gwarantowanych oszczędności). Wstępnie przychód finansowy odbiorcy ze sprzedaży przydzielonych świadectw wyniesie ok. 18.900 zł (= 21 [t.o.e.] x 900 [zł/t.o.e.], przyjęto nieco niższą cenę świadectw od wartości opłaty zastępczej, analogicznie jak w przypadku pozostałych rodzajów kolorowych certyfikatów). W takim przypadku czas zwrotu inwestycji skraca się do 3,0 lat (= (50.000 [zł] - 18.900 [zł]) / 10.500 [zł/rok]). Gdyby okres gwarantowanych oszczędności wynosił tylko 1 rok, to przychód finansowy odbiorcy wyniósłby 6.300 zł, a prosty czas zwrotu uległby skróceniu do 4,2 lat. Gdyby okres gwarantowanych oszczędności wynosił aż 5 lat, to przychód finansowy odbiorcy wyniósłby 31.500 zł, a prosty czas zwrotu uległby skróceniu aż do 1,8 roku.

Wartość zadeklarowanego efektu energetycznego ma zatem kluczowe znaczenie. Im bardziej wydłużymy okres gwarantowanych oszczędności, tym większy będzie przychód z tytulu otrzymanych świadectw efektywności energetycznej, a tym samym bardziej skrócony zostanie czas zwrotu inwestycji. Z drugiej strony mniejsze będzie prawdopodobieństwo wygrania przetargu i w efekcie nieotrzymania żadnych świadectw.

Przykład 2. Modernizacja systemu grzewczego.

Załóżmy że modernizujemy system grzewczy zasilany gazem ziemnym. Analogicznie jak poprzednio przyjmijmy koszt inwestycji na poziomie 50.000 zł, roczną oszczędność 10.500 zł i prosty czas zwrotu 4,8 lat. Aby otrzymać takie parametry przy cenie zmiennej zakupu gazu na poziomie 1,70 zł/m3, musimy wygenerować roczną oszczędność gazu w ilości 6.176,5 m3, co jest równoważne wartości energii finalnej wynoszącej 219,883 GJ. Dla gazu ziemnego współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej wynosi 1,1, zatem oszczędność energii pierwotnej wynosi 241,871 GJ, co z kolei jest równe 5,777 t.o.e.

Zatem przy analogicznych parametrach finansowych przedsięwzięcia, ale realizowanych dla innego nośnika energii, otrzymujemy inną wartość energii pierwotnej zaoszczędzonej w ciągu roku. Wynika to po pierwsze z różnych współczynników nakładu energii pierwotnej, a po drugie z różnych cen energii zawartej w różnych nośnikach energii.

Gdybyśmy w tym samym przykładzie mieli do czynienia nie z gazem ziemnym, lecz znacznie tańszym nośnikiem energii jakim jest węgiel kamienny, to dla tych samych założeń opłacalności inwestycji oraz cenie węgla 600 zł/t i wartości opałowej 24 MJ/kg, oszczędność energii pierwotnej wyniesie aż 11,035 t.o.e.

Reasumując:

Zastosowanie świadectw charakterystyki energetycznej może znacząco poprawić opłacalność przedsięwzięcia mającego na celu oszczędność energii.
Ze względu na różne współczynniki nakładu energii pierwotnej oraz różne ceny poszczególnych nośników energii, przedsięwzięcia o tych samych parametrach ekonomicznych będą posiadały różną wartość energii pierwotnej zaoszczędzonej w ciągu roku.
Im dłuższy będzie deklarowany okres uzyskiwania oszczędności, tym wyższą wartość świadectwa efektywności energetycznej (więcej białych certyfikatów) możemy otrzymać .
Z drugiej strony, im dłuższy będzie deklarowany okres uzyskiwania oszczędności, tym niższą wartość efektu energetycznego deklarujemy w przetargu, w efekcie czego możemy przegrać przetarg, czyli w ogóle nie uzyskać żadnych certyfikatów.

Dopiero po pierwszym przetargu wiadomo będzie, jaka była średnia ważona wartość zadeklarowanego efektu energetycznego w złożonych ofertach, co jest kluczową wartością do wstępnej oceny wzrostu opłacalności przedsięwzięcia energooszczędnego w wyniku zastosowania omawianego systemu wsparcia.

Aby przystąpić do przetargu na wybór przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej konieczne jest sporządzenie audytu efektywności energetycznej. Więcej informacji na temat samego audytu znajduje się w artykule Audyt efektywności energetycznej.

--> Powrót do Czytelnii...

Szukaj w serwisie: